Piotruś Pan. W cieniu dorosłości (Teatr Papahema, Teatr ludowy, Kraków)

13. Festiwal Teatrów Ożywionej Formy MASKARADA

MATERIAŁ DLA NAUCZYCIELI (do pobrania)

Z recenzji:

Umiejętnością niezwykle cenną jest zrozumienie widza, szczególnie tego w okresie największych zmian dotychczasowego mikrowszechświata, jakim są nastolatkowie. Nie są to już dzieci, dlatego wymagają bardziej poważnego traktowania, ale wciąż to nie dorośli. Próbę dyskusji z tak wymagającym odbiorcą podjął się Przemysław Jaszczak, który wraz z zespołami Teatru Papahema i Teatru Ludowego przygotował spektakl “Piotruś Pan. W cieniu dorosłości”.
Przedstawienie zostało oparte na dramacie Łukasza Zaleskiego, którego adaptacja powieści J.M. Barriego stanowi refleksję nad problemem dorastania. Nie jest to przesycona słodkimi obrazkami disneyowska opowieść, a raczej lekcja zmuszająca do zatrzymania się w biegu życia.
Dramat nie tylko opowiada o losach dzielnego mieszkańca Nibylandii, dorastaniu i łączącymi się z tym zmianami w ciele, ale również o kryzysie klimatycznym, bezmyślnej rutynie czy wyobraźni. W końcu to ona jako jedyna nie powinna nas opuszczać pomimo kolejnych lat na karku.

(...) To, co udało się Przemysławowi Jaszczakowi doskonale, to zawarcie w drobnych elementach świata Nibylandii. Przestrzeń nie została przeładowana kolorowymi dekoracjami, motywem przewodnim scenografii Klaudii Laszczyk jest papierowa łódka, a jednak to wystarczy. Wyobraźnia ma pełne pole do działania. Obserwując reakcję premierowej widowni, można przyznać, że zaproponowane rozwiązanie sprostało wymaganiom młodych ludzi, którzy wydawali się zauroczeni. Tytułowy cień dorosłości można tłumaczyć na wiele sposobów. Po pierwsze to ten, który w powieści Barriego płatał figle Piotrusiowi i uciekał przed swoim właścicielem. Jednak w krakowskim spektaklu można go obserwować jako zmieniającą się fizjonomię ciała chłopca. Taka metamorfoza dla każdego nastolatka stanowi rodzaj przełomu, czegoś zupełnie nowego. Dodatkowo pojawiające się dylematy nad sensownością tych wszystkich zabaw i konwencji sprawiają, że dorosłość może przerażać. Kiedy jednak pojawiają się refleksje, a dotychczasowe postrzeganie świata zaczyna być podważane, warto znaleźć towarzysza, który pomoże przebrnąć tę zupełnie nową ścieżkę, jak było w przypadku Piotrusia i Wendy.
Mimo że tematyka spektaklu “Piotruś Pan. W cieniu dorosłości” skłania do refleksji, nie jest on tylko pouczającym memorandum. Twórcom udało się wszystkie wątki wpleść pomiędzy bajeczny świat Nibylandii, który nie jeden raz wzbudza salwy śmiechu, a inscenizowane bitwy z piratami należą do iście filmowych. Z pewnością niejednemu młodemu człowiekowi, którego zaczyna dosięgać ten cień zmian, przedstawienie Jaszczaka pomoże zrozumieć, że nie jest w tym sam, a wyobraźnia pozwoli przetrwać nieraz starcie z przerażającym krokodylem losu.
"Kiedy dzieciństwo dobiega końca"
Paweł Kluszczyński/ AICT Polska

(...) Twórcy tego spektaklu w mistrzowski sposób połączyli baśń, która bawi najmłodszych, przewrotną lekcję o cieniach dorosłości dla tych, którzy dziećmi właśnie być przestają, oraz wysmakowaną, pełną czułości i mądrej refleksji opowieść dla widza w każdym wieku.

(...) Sprawnie i dynamicznie opowiedziana baśń szybko okazuje się być fabularnym sztafażem, za którym kryją się niezwykle serio potraktowane refleksje na temat cieni dorosłego życia. Widz, pretendujący do dorosłości, zrozumie, że to nie piraci niczym z balu przebierańców stanowią realne zagrożenie, ale brutalna geopolityka, w wyniku której kaperskie łodzie wypływają na somalijskie wody, że bać nie należy się gumowego krokodyla, a raczej tworzywa, z którego jest on wykonany i coraz realniej tykającego zegara ekologicznej katastrofy. Zderzy się z pułapkami popkultury – wypudrowaną wizją piratów z Karaibów i szczupłej niczym lalka Barbie disnejowskiej wróżki. Zmierzy się z mrokami dekolonializacji (tematu szczególnie istotnego dla Zaleskiego), a nawet w przejmującym i nieco subwersywnym finale z wizją rzeczywistości pozbawionej struktury głębokiej, świata, w którym umierają wróżki, bo ludzie przestają wierzyć w cokolwiek.
(...) Spektakl trwający godzinę, zgodnie z percepcyjnymi możliwościami młodego odbiorcy, obfituje w różnorodne środki warsztatowe. Układy choreograficzne i pojedynki szermiercze imponują dynamiką i sprawnością wykonania. Obok aktorstwa dramatycznego artyści korzystają ze swojego emploi, dwukrotnie ożywiając na scenie teatr cieni, nostalgiczny i wysmakowany. Wykreowane postaci są wyraziste, pełnokrwiste, oscylujące miedzy zakorzenionym w powszechnej wyobraźni modelem stworzonym przez Barriego a jego indywidualną, konsekwentną interpretacją.
(...) "Piotruś Pan. W cieniu dorosłości" to urzekający wizualnie, mądry i znakomicie zagrany spektakl o rozdarciu między baśnią a rzeczywistością, o porzucaniu dzieciństwa – lub jak kto woli – niewinnego spojrzenia na świat. Artyści serwują widzom widowisko kompletne. Szanując odbiorców w każdym wieku, kierują je przede wszystkim do nastoletniego, a więc szczególnie wymagającego, widza. Tego, o którego należy zawalczyć i pozwolić mu wierzyć, że istnieją wciąż krainy (choćby takie jak teatralna scena), w których wróżki nie umierają, gdzie ktoś szepnie do ucha: „jestem twoją supermocą, iskrą, która cię podpala”, bo wciąż istnieją wartości, w imię których warto odnaleźć i zrozumieć swój cień, a potem wyruszyć w podróż ku Nieznanemu.
"Tam, gdzie wróżki (nie) umierają"
Wojciech Jerzy Kieler  portal Teatrologia.info.