"Trzynaście sztuk awangardowych" Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA

przekład: Piotr Sommer

W roku 1987 natrafiłem na październikowy numer amerykańskiego pisma „Artforum”, w którym znajdował się dodatek „Special Project for Artforum” – A Song to the Avant-Garde Kennetha Kocha. Był to tekst złożony z krótkich utworów w formie dramatu, ilustrowany szkicami Larry’ego Riversa. Pochodziły one z większego zbioru Tysiąc sztuk awangardowych. Całość tworzyła poetycko-malarski kolaż, spójny w warstwach semantycznej i wizualnej. Rysunki i kolaże Riversa nie są prostą ilustracją tekstu. Są jego uzupełnieniem, dopowiedzeniem zawierającym znaczenia wykraczające poza sam tekst.

Powróciłem do utworu po latach i stwierdziłem, że można w nim odnaleźć te same pytania, które stawialiśmy sobie wobec kryzysu awangardy. I o tym też jest nasz spektakl.

Idąc za myślą Kocha i Riversa, podjęliśmy próbę realizacji scenicznej, która byłaby możliwie wierna zastosowanej przez autorów zasadzie kolażu. Położyliśmy nacisk na wizualną stronę spektaklu. Rysunki Riversa odegrały w niej rolę cytatów. Obok didaskaliów Kocha były drugim źródłem wskazówek inscenizacyjnych. Do wymienionych sztuk dołączyliśmy jeszcze dziewięć innych, zaczerpniętych z antologii Piotra Sommera „O krok od nich”: „Départ Malgache”, „Parasol didaskaliów”, „Koniec”, „Spłukany nad Zatoką Neapolitańską”, „Manet”, „Przyjęcie”, „Zdarzenie na ulicy”, „Cztery Atlantyki”, „Czas i jego trąbka”. Poszerzają one ściśle „awangardową” tematykę spektaklu.

W jednej ze sztuk jako przedstawiciel awangardy w teatrze pojawia się postać Tadeusza Kantora. Na jej „świadków” powołani zostają także: Robert Wilson, Ariane Mnouchkine, Guillaume Apollinaire, Federico García Lorca, a wizualnie, powołany przez Larry’ego Riversa, Donald Judd. Poprzez szereg odrębnych zdarzeń scenicznych próbujemy unaocznić brak jednolitej struktury współczesnej sztuki. Pytanie o awangardę pozostaje otwarte.

Roman Siwulak

Autor: Kenneth Koch, przekład: Piotr Sommer
Reżyseria i scenografia (według szkiców Larry’ego Riversa): Roman Siwulak
Obsada: Norbert Burkowski, Tadeusz Dylawerski, Alla Maslovskaya, Aleksandra Matlingiewicz, Piotr Sommer, Jan Trzupek, Agnieszka Zieleziecka
Muzyka: Piotr Peszat
Producent: Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA